Inmiddels wordt iedereen in meer of mindere mate geraakt door het coronavirus. Voor veel bedrijven is het een onzekere tijd. Een veelvoorkomende vraag bij ondernemers is welke gevolgen het coronavirus heeft voor het (niet) nakomen van overeenkomsten. Wat als u als gevolg van de getroffen maatregelen niet aan uw overeengekomen verplichtingen kunt voldoen? Of uw leverancier kan ten gevolge van het coronavirus niet meer leveren? Kan de overeenkomst worden beëindigd? En is in dat geval een schadevergoeding verschuldigd?
Nakoming van overeenkomsten
Als hoofdregel in het contractenrecht geldt dat gemaakte afspraken moeten worden nagekomen. Wordt een afspraak niet nagekomen, dan is er sprake van een ‘tekortkoming’ en kunnen daaraan verschillende gevolgen worden verbonden. De andere partij kan in dat geval de overeenkomst ontbinden, nakoming eisen, zijn eigen verplichtingen opschorten of een schadevergoeding vorderen. Dit is echter anders indien een beroep op overmacht kan worden gedaan.
Beroep op overmacht
Van overmacht is volgens de wet sprake wanneer een tekortkoming niet aan een partij verwijtbaar is en ook niet voor zijn risico behoort te komen op grond van de wet, het contract of maatschappelijke opvattingen. In overeenkomsten kan worden afgeweken van de wettelijke overmachtsregeling. In veel overeenkomsten en algemene voorwaarden is dan ook een overmachtsregeling opgenomen, waarin wordt omschreven in welke situaties sprake is van overmacht.
Corona en overmacht
Of een beroep op overmacht kan worden gedaan als vanwege de coronacrisis gemaakte afspraken niet kunnen worden nagekomen, hangt dus ten eerste af van in de overeenkomst of algemene voorwaarden gemaakte afspraken over overmacht. Als daarin een ziekte of virus uitdrukkelijk als overmachtssituatie wordt aangemerkt, zal dit duidelijk zijn, maar in veel gevallen wordt overmacht meer algemeen omschreven en is het een kwestie van uitleg of het coronavirus daaronder valt.
Zijn in de overeenkomst of algemene voorwaarden geen afspraken over overmacht gemaakt, dan moet worden teruggevallen op de wettelijke regeling. Of in dat geval een geslaagd beroep op overmacht gedaan kan worden, hangt af van de specifieke omstandigheden. Daarbij hangt het er onder andere van af of nakoming volledig onmogelijk is, of er andere mogelijkheden zijn om alsnog na te komen. Of de niet-nakoming voorzienbaar was en in hoeverre de oorzaak van het niet-nakomen buiten de macht van een partij ligt. Dit zal dus van geval tot geval moeten worden beoordeeld.
Gevolgen van een beroep op overmacht
Als u een geslaagd beroep op overmacht kunt doen, kan de wederpartij geen nakoming van de overeenkomst vorderen. Ook bent u in dat geval niet aansprakelijk voor schade die bij uw wederpartij ontstaat als gevolg van de niet-nakoming van uw verplichtingen. Uw wederpartij heeft in beginsel wel de mogelijkheid om de overeenkomst vanwege de tekortkoming te ontbinden.
Heeft u vragen over de gevolgen van het coronavirus voor uw contracten? Neem contact op met onze juristen.
Dit artikel is geschreven door Claire Vrolijk, jurist.