Moet u loon doorbetalen als uw werknemer niet thuis kan werken? Of mag u als werkgever vragen naar een vaccinatiebewijs? In onze praktijk worden er regelmatig vragen gesteld over corona gerelateerde onderwerpen. Wij geven antwoord op de meestgestelde vragen over onderstaande onderwerpen.

  1. Quarantaine
  2. Vakantie
  3. Vaccinatie

1. Quarantaine

Moet de werkgever het loon doorbetalen als de werknemer niet thuis kan werken? 
De werkgever moet het loon doorbetalen, ook als de werknemer niet thuis kan werken. Tegelijkertijd loopt de werkgever er tegenaan dat de verzuimverzekering niet uitkeert, omdat er geen sprake is van arbeidsongeschiktheid. De werknemer verzuimt niet, omdat hij daadwerkelijk ziek is, maar omdat hij vanwege de overheidsmaatregel thuis moet blijven. Quarantaine is geen ziekte, dus wordt dit niet gedekt door een verzuimverzekering. Alleen als een werknemer echt ziek/arbeidsongeschikt is, kan de werkgever een beroep doen op deze verzekering.

Wij gaan hier niet verder in op de regels zoals deze gelden voor quarantaine; hiervoor verwijzen wij u liever naar de website van het RIVM.

Maakt het uit welke test u doet?
Voor wat betreft de testen maakt het niet uit of er een reguliere GGD-test of een commerciële sneltest wordt gedaan. Voor locatie gebonden werk betekent dit dat iemand dus vijf dagen niet op het werk kan/mag verschijnen. Uiteraard is dit een verantwoordelijkheid van werkgever en werknemer. Dit geldt niet voor thuiswerken. Als de werknemer niet ziek is en hij kan vanuit huis werken, dan kan hij ook gewoon doorwerken. De werkgever mag dit dus van hem verwachten. Werkt de werknemer niet, dan heeft hij in dat geval geen recht op loon.

Kan een werkgever, als hier mogelijk aanleiding toe is, informeren bij werknemer of hij conform de maatregelen handelt?  
De werkgever mag de werknemer niet voorschrijven hoe hij zich privé kan of moet gedragen. Uiteraard mag de werkgever wel adviseren hoe te handelen, ook vanuit collegiaal oogpunt!

Wat als de werknemer niet thuis kan werken? 
Kern van het probleem bij quarantaine is dat de werknemer wellicht niet ziek is, maar ook niet aan het werk kan als thuiswerken niet mogelijk is. Omdat de werknemer recht heeft op loon zit de werkgever met de kosten. Die kan de werkgever niet verhalen op de verzekeraar en de kosten worden ook niet gecompenseerd door de overheid die bepaalt dat de werknemer in quarantaine moet. Dat wringt, vooral voor kleine werkgevers die een werknemer soms enkele keren in quarantaine zien gaan. Ze worden dan niet alleen met loonkosten geconfronteerd, maar ook met de kosten van de tijdelijke vervanging. Ons advies is in veel gevallen, gezien het feit dat het beider verantwoordelijkheid is, dit met elkaar te bespreken en samen te kijken of het mogelijk is deze lasten te delen. Let wel: als de werknemer hiermee niet instemt zal het een “last” zijn van de werkgever.

2. Vakantie

Mag een werkgever een vakantie van de werknemer vaststellen en intrekken? 
Het vaststellen en intrekken van vakantie is uitgebreid in de wet geregeld. Een werkgever kan de vastgestelde vakantie intrekken als hiervoor gewichtige redenen zijn. Hij moet dan wel de schade vergoeden die de werknemer door het intrekken van de vakantie lijdt. Voor de werknemer is dit niet bij wet geregeld en daarom is het niet mogelijk voor de werknemer om een al vastgestelde vakantie eenzijdig in te trekken. Er is immers een afspraak gemaakt over het opnemen van de vakantie.

Het staat de werkgever natuurlijk vrij om een verzoek van de werknemer om de vakantie in te trekken wel te honoreren. Een goede werkgever zal een verzoek alleen afwijzen als hij daar een goede reden voor heeft, bijvoorbeeld omdat er door de crisis onvoldoende werk aanwezig is of omdat hij al voor vervanging heeft gezorgd.

De werkgever kan de werknemer niet verplichten zijn vakantie op te nemen. De werkgever kan het wel vragen, maar niet afdwingen. Een werkgever mag alleen de vakantie vaststellen zonder dat de werknemer er mee instemt, als hij bedongen heeft dat hij dat mag doen. Maar dan moet de werknemer wel de tijd hebben om zijn vakantie voor te bereiden, dus tegen medewerkers zeggen dat ze volgende week vakantie hebben, kan ook niet. De werkgever kan het de medewerkers natuurlijk wel vragen. Als de situatie daarom vraagt, zijn veel werknemers bereid om een steentje bij te dragen. Het gaat natuurlijk ook om hun werkgelegenheid.

Hoe om te gaan bij het collectief vaststellen van vakantie en werknemers die op de toegewezen verlofdagen ziek worden en/of werknemers die al ziek zijn? 
De hoofdregel is dat dagen waarop de werknemer tijdens een vastgestelde vakantie ziek is niet als vakantiedagen aangemerkt mogen worden, maar ziektedagen zijn.

In de wet is hiervoor een uitzondering gemaakt. De werkgever mag met de werknemers van tevoren schriftelijk overeenkomen dat ziektedagen als vakantiedagen aangemerkt gaan worden. Dit mag echter alleen met betrekking tot de bovenwettelijke verlofdagen van het desbetreffende jaar. Of dit een collectief vastgestelde vakantie betreft, maakt niet uit. Dus als er een dergelijke regeling is afgesproken, kunnen de bovenwettelijke dagen die een werknemer dit jaar opbouwt, verrekend worden met de dagen dat de werknemer ziek is geweest. Daarvoor heeft de werkgever geen extra instemming nodig.

De wet voorziet bovendien in een andere mogelijkheid. Dit gaat over de situatie dat een werknemer ziek wordt tijdens de vakantie. Die ziektedagen zijn in principe geen vakantiedagen, omdat de werknemer niet kan re-integreren, tenzij de werknemer vindt dat hij daar ondanks ziekte wel toe in staat is. De werknemer kan kiezen om toch zijn vakantiedagen in te leveren. Zo wordt hij op die dagen bijvoorbeeld vrijgesteld van re-integratieverplichtingen.

Voor informatie met betrekking tot hoe te handelen bij reizen naar het buitenland verwijzen wij u graag naar de website van de overheid.

3. Vaccineren

Mag de werkgever de werknemer verplichten zich te vaccineren? 
Nee, dat kan niet. In Nederland geldt geen vaccinatieplicht. De vaccinatie is vrijwillig. Het al dan niet laten vaccineren is voor iedereen een vrije keuze, die niet kan worden beperkt.

Mag de werkgever dan wel vragen naar een vaccinatiebewijs? 
Private partijen hebben de vrijheid om een vaccinatiebewijs als voorwaarde te stellen voor toegang tot diensten of voorzieningen, zolang zij binnen de grenzen van de relevante wet- en regelgeving blijven. Dat stelt de Gezondheidsraad in een advies aan het kabinet over de ethische en juridische afwegingen bij vaccinatie tegen het coronavirus. Het vragen om een vaccinatiebewijs mag niet in strijd zijn met het discriminatieverbod. Private partijen moeten een belangenafweging maken en kunnen aantonen dat het vaccinatiebewijs een gerechtvaardigd doel dient. Noodzakelijk is om dat doel te bereiken en dat het proportioneel is.

Vooralsnog is niet duidelijk of een gevaccineerde de ziekte toch niet kan overdragen. Het RIVM neemt het zekere voor het onzekere: voor gevaccineerde personen gelden voorlopig dezelfde maatregelen als voor mensen die niet gevaccineerd zijn.

Boven alles geldt dat werkgever en werknemer de verplichting hebben elkaar op de hoogte te houden en daar waar nodig de juiste keuzes maken. Blijf elkaar informeren en kom samen tot een oplossing.

Dit artikel is geschreven door Peter Groenewold, Beloningsadviseur en Petra Klein Rot, Manager Salaris & Advies.